Οι διαταραχές βάδισης είναι ασυνήθη και μη ελεγχόμενα πρότυπα βάδισης, που συνήθως προκαλούνται από νόσους, τραυματισμούς στη σπονδυλική στήλη, τη λεκάνη ή τα πόδια, κακώσεις στον εγκέφαλο, ακόμη και στο έσω αυτί (όργανο ισορροπίας). Συχνότερα λοιπόν έχουμε σε ασθενείς με εγκεφαλικά, πολλαπλή σκλήρυνση, κακώσεις κεντρικού νευρικού συστήματος, νόσο Πάρκινσον, παιδιά με εγκεφαλική παράλυση ή διάφορες νευρομυϊκές νόσους. Κάποιοι τραυματισμοί ή παθήσεις των ποδιών επίσης προκαλούν διαταραχές στη βάδιση, όπως η πλατυποδία, η κοιλοποδία, η μεταταρσαλγία, η πελματιαία απονευρωσίτιδα κ.ά.

Ο πόνος στο πέλμα μπορεί να έχει πολλές αιτίες. Συχνά ο πόνος εντοπίζεται οπίσθια στην πτέρνα και μπορεί να οφείλεται σε άκανθα της πτέρνας, σε τενοντίτιδα του Αχιλλείου, σε παρενέργειες καταγμάτων ή χειρουργικών επεμβάσεων ή απλά σε αυξημένη πίεση στην περιοχή λόγο κακού προτύπου βάδισης. Περισσότερο μπροστά από την πτέρνα, αιτίες πόνου είναι η πελματιαία απονευρωσίτιδα (φλεγμονώδης κατάσταση από υπέρχρηση) ή αυξημένη πίεση στις κεφαλές των μεταταρσίων. Ανάλογα με την αιτία έχουμε και την αντίστοιχη θεραπεία, πχ στην πελματιαία απονευρωσίτιδα συνιστούμε διατάσεις, παγοθεραπεία, μείωση της δραστηριότητας, αυξημένη υποστήριξη της ποδικής καμάρας. Στην άκανθα πτέρνας, που είναι μία οστική προπέτεια η οποία προκαλεί ερεθισμό στη γύρω περιοχή, καλά αποτελέσματα δίνουν οι κρουστικοί υπέρηχοι, η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ενώ σε δύσκολες περιπτώσεις γίνονται εγχύσεις κορτικοστεροειδών. Όσον αφορά στη μεταταρσαλγία (πόνος στην περιοχή των μεταταρσίων και ιδιαίτερα των κεφαλών) διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή, που οφείλεται δηλαδή σε άλλες νόσους όπως είναι η ρευματοειδής ή η ουρική αρθρίτιδα, κατάγματα μεταταρσίων κά. Η πρωτοπαθής οφείλεται σε κακή κατανομή των φορτίων λόγο ανατομικών παραλλαγών ή σε ανεπάρκεια κάποιων μυών όπως είναι οι μεσόστεοι. Πολλές φορές συνυπάρχει και γαμψοδακτυλία. Τη συγκεκριμένη εικόνα τη βλέπουμε συχνά σε γυναίκες που φορούν στενά υποδήματα με υψηλό τακούνι. Αρχικά η θεραπεία είναι συντηρητική, κυρίως με μηχανική υποστήριξη του ποδιού με ειδικά πέλματα, που στοχεύουν στην αποσυμπίεση της πάσχουσας περιοχής και τη φόρτιση άλλων, καθώς και με αλλαγή των υποδημάτων όπου χρειάζεται. Όταν τα συμπτώματα εμμένουν, προχωρούμε στη χειρουργική αντιμετώπιση, με σκοπό πάλι την αλλαγή των φορτίων στην περιοχή.

Η ανάλυση του βαδίσματος σε έναν αθλητή έχει δύο σκοπούς. Ο πρώτος είναι να βελτιώσει την ενεργειακή του απόδοση, καθώς όσο πιο σωστά βαδίζει τόσο λιγότερη ενέργεια θα δαπανά, άρα η μυϊκή του ισχύ θα μπορεί να στηρίξει επιπλέον προσπάθειες. Ο δεύτερος σκοπός είναι να μειωθούν οι καταπονήσεις που συμβαίνουν, τόσο στον άκρο πόδα όσο και σε άλλα σημεία του σώματος, όπως είναι τα γόνατα και η μέση.

Η επιλογή των υποδημάτων είναι ανάγκη να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και όχι μόνο για αισθητικούς λόγους. Δεν είναι τυχαίο που τα περισσότερα προβλήματα παρατηρούνται σε γυναίκες που φορούν στενά υποδήματα με τακούνι πολλών εκατοστών. Υπάρχουν κάποιοι κανόνες στην επιλογή υποδημάτων. Πρέπει να επιλέγουμε υπόδημα πάντα με δοκιμή και όχι με νούμερο. Το υπόδημα πρέπει να ταιριάζει στο σχήμα του ποδιού μας, το φαρδύτερο μέρος του υποδήματος να αντιστοιχεί στο φαρδύτερο μέρος του ποδιού. Ειδικά για τα παιδιά χρειάζεται να υπολογίσουμε πως το μέγεθος του ποδιού αλλάζει με την ηλικία. Το ένα από τα δύο πόδια είναι μεγαλύτερο στους περισσότερους ανθρώπους, άρα το υπόδημα πρέπει να επιλέγεται με βάση αυτό. Η αγορά υποδήματος καλύτερα είναι να γίνεται στο τέλος της ημέρας που το πόδι είναι συνήθως λίγο μεγαλύτερο (ελαφρώς πρησμένο). Πρέπει να υπάρχει επιπλέον μήκος από το άκρο του μεγάλου δακτύλου στην όρθια θέση περίπου 1,5 εκατοστών. Να μην επιλέγονται σφιχτά υποδήματα με τη σκέψη ή τη διαβεβαίωση πως θα «ανοίξουν». Θα πρέπει τέλος, να δοκιμάζεται το υπόδημα στη βάδιση αρκετά, ενώ θα πρέπει να εφαρμόζει στην πτέρνα με μία μικρή ολίσθηση.

Η επιλογή του κατάλληλου αθλητικού υποδήματος εξαρτάται από το άθλημα για το οποίο το θέλουμε. Έτσι, διαφορετικό αθλητικό υπόδημα χρειαζόμαστε για το τρέξιμο, άλλο για το ποδόσφαιρο, άλλο για το μπάσκετ, άλλο για το τένις. Στο τρέξιμο οι δυνάμεις φόρτισης που ασκούνται μπορούν να φτάσουν 4 φορές το βάρος του σώματος, ενώ σε αθλήματα που έχουν άλματα η φόρτιση μπορεί να φτάσει 10 φορές το βάρος του σώματος. Στο τένις έχουμε συνήθως κινήσεις πλάγιες και έτσι τα υποδήματα πρέπει να στηρίζουν τα πλαϊνά των ποδιών. Στο τρέξιμο απαιτείται ανύψωση της πτέρνας για μικρότερη καταπόνηση του αχιλλείου τένοντα και μεγαλύτερος χώρος για τα δάκτυλα. Οι δρομείς μεγάλων αποστάσεων φέρνουν σε μεγαλύτερη επαφή με το έδαφος την πτέρνα, ενώ αυτοί των μικρών αποστάσεων τα δάκτυλα. Στο ποδόσφαιρο είναι απαραίτητες οι αντιολισθητικές σόλες, ενώ στο μπάσκετ χρειάζεται η στήριξη της ποδοκνημικής. Σημασία έχει και το σωστό δέσιμο του υποδήματος γιατί το σφικτό πιέζει και πληγώνει τα μετατάρσια, ενώ το χαλαρό οδηγεί σε αστάθεια. Αξίζει να αναφέρουμε πως τα αθλητικά υποδήματα μεγάλων αθλητών γίνονται ειδική παραγγελία και κατασκευή, μπορούν να ζυγίζουν μέχρι 100 γραμμάρια, είναι από ειδικό κράμα υλικών, αλλά αντέχουν μόνο για λίγες χρήσεις. Χρειάζεται να αλλάζουμε τα αθλητικά υποδήματα όταν παρατηρούμε φθορές στη σόλα ή στα πλαϊνά σημεία στήριξης.